11 czerwca 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) rozpozna sprawę C-471/24, która może znacząco wpłynąć na sytuację prawną tysięcy polskich kredytobiorców. Po raz pierwszy w historii przedmiotem oceny unijnego Trybunału będzie mechanizm oprocentowania kredytu w złotówkach oparty na wskaźniku referencyjnym WIBOR.

Co jest istotą sprawy?

Do TSUE trafiły pytania prejudycjalne, które dotyczą m.in. tego, czy zapisy umów kredytowych odsyłające do zmiennego oprocentowania ustalanego na podstawie wskaźnika WIBOR mogą zostać uznane za nieuczciwe warunki umowy w rozumieniu przepisów unijnej Dyrektywy 93/13/EWG. Punktem zapalnym jest sposób informowania konsumentów o ryzyku związanym ze zmiennym oprocentowaniem – w tym brak jasnego wyjaśnienia, jak ustalany jest WIBOR i jakie ryzyka się z tym wiążą.

Trybunał rozstrzygnie, czy w przypadku nieuczciwości takich zapisów możliwe jest dalsze utrzymanie umowy kredytowej w mocy – ale już bez WIBOR-u – np. z oprocentowaniem opartym wyłącznie na marży banku.

Treść pytań prejudycjalnych

Pytania prejudycjalne, które trafiły do Trybunału, brzmią następująco:

Czy art. 1 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich ( 1 ) należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy art. 4 ust. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR?

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze i drugie, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że zapisy umowy dotyczące zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR można traktować jako stojące w sprzeczności z wymogami dobrej wiary i powodujące znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, z uwagi na niewłaściwe poinformowanie konsumenta odnośnie narażenia na ryzyko zmiennej stopy procentowej, w tym w szczególności niewskazaniu, w jaki sposób ustala się wskaźnik

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze i drugie, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że zapisy umowy dotyczące zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR można traktować jako stojące w sprzeczności z wymogami dobrej wiary i powodujące znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, z uwagi na niewłaściwe poinformowanie konsumenta odnośnie narażenia na ryzyko zmiennej stopy procentowej, w tym w szczególności niewskazaniu, w jaki sposób ustala się wskaźnik referencyjny będący podstawą ustalania zmiennego oprocentowania i jakie wątpliwości są związane z jego nietransparentnością oraz nierównomierny rozkład tego ryzyka na strony umowy?

W przypadku pozytywnej odpowiedzi na wcześniejsze pytania, czy art. 6 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 i 2 zdanie 2 oraz art. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku uznania za nieuczciwe postanowienia umownego dotyczącego zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR możliwym jest dalsze funkcjonowanie umowy, w której wysokość oprocentowania kwoty kapitału kredytu będzie się opierała na drugim składniku ustalającym wysokość oprocentowania zawartym w umowie, to jest stałej marży banku, co spowoduje zmianę oprocentowania kredytu ze zmiennego na stałe?

Dlaczego to ważne?

Rozstrzygnięcie TSUE może stworzyć precedens – otwierając drogę do podważania legalności klauzul dotyczących WIBOR-u w tysiącach umów kredytowych. Podobnie jak w sprawach dotyczących kredytów frankowych, trybunał może położyć nacisk na konieczność rzetelnego i pełnego informowania konsumentów o ryzyku związanym z produktem finansowym.

Nie chodzi więc o samą obecność WIBOR-u w umowie, ale o to, czy konsument miał szansę zrozumieć, jak to ryzyko wpływa na jego sytuację finansową oraz czy zasady ustalania wskaźnika były przedstawione w sposób przejrzysty i uczciwy.

Co dalej?

Sprawa jest w toku, a wyrok TSUE może zapaść na rozprawie 11 czerwca 2025 roku. Ostateczne rozstrzygnięcie nie tylko wpłynie na sytuację wielu kredytobiorców, ale może również zmusić banki do zmiany praktyk w zakresie informowania o ryzyku stopy procentowej.

Jako Kancelaria prawna prowadząca sprawy finansowe już teraz obserwujemy sprawę z dużą uwagą. Niezależnie od wyniku postępowania, warto skonsultować swoją umowę kredytową z prawnikiem, by dowiedzieć się, jakie prawa przysługują konsumentowi i czy dana umowa zawiera klauzule mogące być uznane za nieuczciwe.