W praktyce wielu rodziców po rozwodzie zostaje z dzieckiem w mieszkaniu kupionym na kredyt. Spłata raty kredytu hipotecznego staje się stałym obciążeniem budżetu. Czy ten wydatek może zostać uwzględniony przy ustalaniu alimentów? Odpowiedź brzmi: tak – ale nie automatycznie. Wszystko zależy od rodzaju kredytu, jego celu oraz tego, w jaki sposób wpływa on na zaspokajanie potrzeb dziecka.

Alimenty a kredyt hipoteczny – co mówi prawo?

Zgodnie z art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.”

Sąd, ustalając wysokość alimentów, bierze pod uwagę zarówno potrzeby dziecka, jak i możliwości finansowe każdego z rodziców. W tym kontekście ważne jest, które wydatki mogą zostać uznane za usprawiedliwione. I właśnie tu pojawia się problematyka kredytu hipotecznego.

Co mówi orzecznictwo?

Nie ma jednej linii orzeczniczej, ale sądy coraz częściej przyjmują, że rata kredytu hipotecznego może być traktowana jako część usprawiedliwionych potrzeb dziecka, jeśli służy zaspokojeniu jego podstawowej potrzeby – jaką jest bezpieczne miejsce do życia.

W jednym z uzasadnień sąd podkreślił:

„Do usprawiedliwionych kosztów uwzględnianych przy zasądzaniu alimentów nie należą, oczywiście jedynie co do zasady, raty kredytów czy pożyczek spłacanych przez rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem, zwłaszcza gdy zostały one przeznaczone na dobra zbyteczne z punktu widzenia potrzeb małoletniego. Jednak niektóre z nich, jako uzasadnione z punktu widzenia zaspokojenia potrzeb rodziny, będą brane pod uwagę pod tym względem.”

Sąd dodał, że szczególne znaczenie mają kredyty zaciągnięte na zakup mieszkania zaspokajającego podstawowe potrzeby mieszkaniowe dziecka – czyli w sytuacji, gdy dziecko stale zamieszkuje w lokalu objętym kredytem.

Kiedy rata kredytu może mieć znaczenie?

Jeśli kredyt został zaciągnięty na zakup mieszkania, w którym dziecko mieszka z jednym z rodziców, sąd może uznać, że jego spłata w sposób bezpośredni przekłada się na zaspokajanie potrzeb dziecka. Zwłaszcza gdy alternatywą byłby wynajem lokalu, którego koszt sądy traktują jako oczywisty składnik utrzymania dziecka. Sąd będzie badał cel spłaty zobowiązań kredytowych. Jeżeli będzie nim tylkopowiększenie majątku jednego z rodziców wówczas rata nie zostanie uwzględniona w alimentach.

Jednocześnie – jak wynika z orzecznictwa – kredyty zaciągnięte na cele wykraczające poza podstawowe potrzeby (np. luksusowe wyposażenie, wakacje, samochody) nie będą miały wpływu na wysokość alimentów, ponieważ ich spłata nie służy zaspokajaniu potrzeb małoletniego.

Sąd Najwyższy wskazuje, że:

„ciążące na powodzie zobowiązania kredytowe były następstwem jego własnych i przemyślanych działań w sferze finansowej. Decyzje finansowe wpływające na możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych, nie mogą pozbawiać małoletnich dzieci stosownego utrzymania" (wyrok Sądu Najwyższego z 14 kwietnia 1978 r., III CRN 46/78)

Kredyt jako ograniczenie możliwości zarobkowych

Rata kredytu nie musi być wprost uznana za koszt dziecka, by mieć wpływ na orzeczenie alimentacyjne. Może ona ograniczać realne możliwości finansowe rodzica sprawującego codzienną opiekę. Nie oznacza to jednak, że drugi rodzic zostanie automatycznie obciążony całością utrzymania dziecka – każda sytuacja jest analizowana indywidualnie, a podstawą rozstrzygnięcia jest zawsze dobro dziecka.

Równa stopa życiowa

Warto pamiętać, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem:

„Dziecko ma prawo do życia na porównywalnej stopie życiowej z obojgiem rodziców.” (wyrok SN z 28 stycznia 1999 r., I CKN 1019/97)

Oznacza to, że jeśli jeden z rodziców żyje na znacznie wyższym poziomie (np. dysponuje dużym lokalem, wysokimi dochodami), dziecko ma prawo korzystać z tych warunków – także poprzez odpowiednio wyższe alimenty.

Podsumowanie

• Rata kredytu hipotecznego może być uznana za element kosztów utrzymania dziecka, jeśli kredyt dotyczy mieszkania, w którym dziecko stale mieszka.
• Kredyty konsumpcyjne czy na dobra luksusowe nie będą miały wpływu na alimenty.
• Nawet jeśli rata nie jest uznana za koszt dziecka, może ograniczać możliwości finansowe opiekującego się rodzica, co sąd także może uwzględnić.
• Najważniejsze jest zawsze dobro dziecka i zapewnienie mu równej stopy życiowej z obojgiem rodziców.

______

W kancelarii wspieram klientów w sprawach dotyczących również alimentów. Pomagam zarówno w ustalaniu alimentów po raz pierwszy, jak i w postępowaniach o ich podwyższenie, obniżenie. Umów się na konsultację stacjonarnie w biurze w Poznaniu lub online.

Zapraszam do kontaktu tel. 607466176; kancelaria@radca.poznan.pl